​Vorige week kwam de film "Victoria & Abdul" in de zalen. Op een magistrale manier slaagt regiseur Stephen Frears erin om het verhaal uit het gelijknamige boek van Shrabani Basu tot leven te brengen. Dame Judi Dench en Ali Fazal zijn de hoofdrolspelers Queen Victoria en haar Indiase Munshi Abdul Karim.

Voor de gouden regeringsjubileum van Victoria in 1887 wordt de knappe Abdul Karim naar Engeland gestuurd om de koningin en haar hoge Indische gasten te bedienen. De koningin voelt zich aangetrokken tot die 24-jarige Indiër. Binnen het jaar promoveert hij tot haar persoonlijke secretaris en Munshi, haar leraar.

Victoria was kort daarvoor opnieuw alleen gevallen: na de dood van haar man Prince Albert en haar bediende (geliefde?) John Brown kwam er een derde - meer exotische man in haar leven: Abdul Karim.

Haar jubileumjaar was er één van pracht en praal geweest. Ze ontdekte via haar Indiase gasten en bedienden de Indische cultuur en leerde een paar woorden Urdu. Als keizerin van India wil ze zich hierin verdiepen en benoemt ze haar bediende Karim tot haar "Munshi", haar Indische leraar. Ze schrijft aan haar oudste dochter Victoria: "De jonge Abdul (die feitelijk geen bediende is) geeft me les en is een zeer strenge Meester, en een volmaakte Gentleman." Het wordt het begin van een lange vriendschap.

De Munshi wordt een bekende Brit. Overal waar Victoria gaat, vind je hem in haar omgeving. Tijdens de zomervakanties in het Franse Nice wordt hij dan ook haar 'welbekende Indische secretaris' genoemd.

De band tussen Abdul en de koningin brengt roddels met zich mee onder de hovelingen. Haar blanke bedienden stellen zich vragen en zijn jaloers op de positie die Abdul inneemt. Roddels worden laster. Het komt zo ver dat de minister voor India in Londen én de onderkoning in Calcutta bestookt worden met brieven om de koningin te overhalen afstand te doen van haar secretaris: zij moeten Abduls verleden uitspitten om hem ten val te brengen.

Koningin Victoria blijft het opnemen voor haar Munshi: ze noemt zichzelf zijn "oprecht trouwe vriendin, VRI [Victoria, Regina et Imperatrix: Victoria, Koningin en Keizerin]".

Wanneer Victoria in 1901 sterft, is Karim de laatste die haar alleen mag groeten vooraleer de kist gesloten wordt. Na haar begrafenis krijgt hij bezoek van prinses Beatrice en de nieuwe koningin Alexandra die alle brieven opeisen die Victoria aan hem geschreven had. Vervolgens verbranden ze al zijn herinneringen aan zijn koningin. Abdul krijgt - als een ordinaire crimineel - de opdracht het land onmiddellijk te verlaten: het tijdperk van Edward VII is aangebroken.

Is het boek van Shrabani Basu nu beter dan de verfilming van Stephen Frears? De film schrijft "naar waargebeurde feiten" te zijn en soms moest ik wel eens met mijn wenkbrauwen fronsen... Maar toch ben ik ervan overtuigd dat zowel de verfilming als het boek een prachtig beeld scheppen van het einde van "The Victorian Age"... Dame Judi Dench als koppige koningin en haar - door haar hof - verboden vriendschap met Abdul Karim: een verhaal over racisme aan het eind van de 19de eeuwse standenmaatschappij...

Shrabani Basu – Victoria & Abdul.

Nieuw Amsterdam,

Amsterdam.

320 blz.

€ 19,99

★★★☆☆